„Есенција на егизстенција“ во Националната галерија на Косово
По потпишувањето на меморандумот за соработка, заложбата на двете институции, Националната галерија на Македонија и Националната галерија на Косово за материјализација на соработката започна оваа година со проектот „Young Art Kosovo 2016“ кој беше реализиран во април месец, во Мала станица со претставување на учесниците: Агрон Блакчори, Бујар Сулејмани, Колективот HAVEIT, Јетула Сулејмани и Луан Бајрактари.
Повратен македонски проект е патувачката изложба „Есенција на егизстенција“ на кураторите од Националната галерија на Македонија Маја Чанкуловска Михајловска, Горанчо Ѓорѓиевски и Ана Франговска. Истата ќе биде презентирана на косовската публика во Националната галерија на Косово на 27 ноември 2017 година (понеделник), во 19 часот на која ќе се претстават дваесетина македонски современи уметници.
„Есенција на егзистенцијата“ како амбасадор на македонската современа уметничка сцена најнапред беше претставена во галеријата Лауба во Загреб, во декември 2015 година и во Нарониот музеј на Црна Гора во Цетиње во 2016 година. Големиот интерес од публиката и стручната јавност наметна размислување изложбата да патува и во други галерии и музеи од регионот, во моментов дестинацијата е Приштина.
„Есенција на егзистенцијата“ е уметнички концепт кој се обраќа кон разни сфери од секојдневието, од животот, постоењето, перцепции кои од различен аспект приоѓаат кон суштината на ентитетот, на опстојувањето, на функционирањето. Тука се опфатени генезата на љубовта, духовноста, храната..., a под овој дискурс се пронаоѓаат и инстанците на достоинството, идеологијата, политиката, социјалата. Вообичаено, кога станува збор за тематика поврзана со егзистенцијата, неизбежен е Сартр и егзистенцијалистите кои говорат за апсурдноста на социо-општествените феномени, т.е. апсурдноста на есенцијата во егзистенцијата. Критичките ставови за секојдневното егзистирање во делата од изложбата „Есенција на егзистенцијата“ може да се исчитуваат и во контекст на рефлектирање на долгогодишната „неподнослива тешкотија на постоењето“, како парафраза на насловот на ултра познатиот роман од Милан Кундера, „Неподнослива леснотија на постоењето“, и нудат различни поими за борбата за (не)можно емотивно/емоционално егзистирање во рамки на репресивите општествени системи.
Секако, тука е и хуманистичката психологија на Абрахам Маслов и неговата често експлоатирана теорија за „Хиерархија на потребите“. Во основа на неговата „пирамида на потребите“ е биолошкото задоволувањето на инстиктивните еволутивни физиолошки човекови нагони, а постепеното „освојување“ на различните нивоа кон врвот на пирамидата станува се покомплексно и ретко достижно. Eдноставната интерпретација на оваа теорија, распоредот на поставеноста и меѓурелациите на различните нивоа на потреби, при што преминот кон секое наредно скалило е условено од задоволување на секое претходно, станува усложнета од основната социјална (не)сигурност како предуслов за обезбедување на базичните животни потреби.
Овој концепт со општ призвук ги опфаќа аспектите на триесетина македонски современи уметници кои на диверзни начини реагираат на егзистенцијалните принципи користејќи различни медиуми за визуелна експресија - од класични: сликарство, графика, скулптура, преку инсталации, објекти, фотографија, па се до видео проекции, дигитални принтови, перформанси, звучни инсталации... Селектираните уметници Исмет Рамичевиќ, Методи Ангелов, Атанас Ботев, Вана Урошевиќ, Ирена Паскали, Александар Станковски, Велимир Жерновски, Ѓорѓе Јовановиќ, Марија Сотировска, Дита Старова Ќерими, Нехат Беќири, Осман Демири, Игор Сековски, Славица Јанешлиева, ОПА, Михаела Јовановска, колектив Зеро, Димче Димески, Игор Тошевски, Гоце Наневски, Зени Балажи, Жанета Вангели во својот творечки вокабулар користат елементи кои соодветствуваат со главниот дискурс на концептот, секој од нив допирајќи ги точките на есенцијалностите на егзистенцијата на различни начини и од различни перспективи. Со овој тематски пресек, се надеваме и веруваме дека ќе дадеме еден можен аспект кон разгледување на македонската современа уметност.
Со почит,
Национална галерија на Македонија
