Недела на Сите руски светители: Свети Серафим Саровски

17/06/2015 Поуки - совети

Годината на неговото раѓање не е позната, а денот на којшто е роден е најверојатно 19 или 20 јули, во градот Курск во семејството на Мошњини…Татко му беше имотен човек и се занимаваше со претприемачки работи при изградба на камени објекти, особено цркви.

Совесноста во исполнувањето на преземените обврски и стремежот при изградбата на црквите, го одликуваше Мошњин како градител, а таа црта на татковиот карактер – љубовта кон подигањето на Божјите храмови – премина и на Прохор Мошњин, подоцна преподобниот Серафим. Татко му, Исидор, почина 1760 година додека Прохор беше сèуште многу мал, така што тој остана под надзор и најголемо воспитно влијание на својата побожна мајка Агатја Фотиевна.Мајка му поучуваше, пред сè, со пример, а тие благочестиви впечатоци длабоко се врежаа во срцето на чувствителното момче. Од најрани години почна да размислува за вечноста, за исполнување на волјата Божја и спасението на својата душа. Неговата идна посветеност се наговестува со случајот на чудесното исцеление од повредите здобиени при пад од голема височина.Најпрвин во сон му се јави Мајката Божја и му соопшти дека ќе го излечи, а после поклонувањето на Нејзината икона, што ја изнесувале во литија, одненадеж и спротивно на секоја медицинска логика, му се поправи здравствената состојба.Позната е и изјавата на еден непознат јуродив којѝ се обрати на Агатја Мошњина со зборовите:„Блажена си, вдовице, што имаш такво дете кое ќе стане голем застапник пред Светата Троица и огнен молитвеник за целиот свет”. Чудесното станување од постелата уште повеќе го вдахнови Прохор за учење, пред сè,за читањето на свештените и богослужбени книги.

За најмалите, цртан филм за свети Серафим Саровски, со македонски превод.

[youtube height="350" width="560" align="none"]https://www.youtube.com/watch?v=oJ0wC3BYCak[/youtube]

(за вклучување на преводот, кликнете на CC на видеото)

Наидува на личен конфликт при неговото сè поголемото вклучување во трговијата со која што се занимаваше постариот брат Алексеј и заклучи дека„не е можно потполно и во спокојство човек да се предаде на созерцание и молитва и со цела душа да се вознесува кон Господ, доколку остане во непрекинатата бура на страстите кои го напаѓаат светот и дека душата којашто не се ослободила од светот не може искрено да Го љуби Господ”.

За својата одлука да замине во манастир не наидува на големи пречки од мајка му, којашто приметувајќи ја неговата непрестајната рамнодушност за делата и грижите од овој свет, големата приврзаност за Црквата Божја и љубовта кон душеполезното читање, разбра дека младиот Прохор не му припаѓа на овој свет, сеќавајќи се на необичните случувања од неговото детство.

Сепак, не заминува без благослов и добар совет на духовен отец кого го пронаоѓа во Киев во личноста на проѕорливиот и чудесен човек Доситеј. Тој му вели: „Оди, чедо Божјо, во Саровската пустина, тоа е место што ќе ти биде за спасение.Со Божја помош, таму ќе го завршиш своето земно туѓинување.Единствено грижи се да се здобиеш со непрестајното сеќавање на Бог и непрестајно повикувај го името Божјо…во тебе ќе се всели Светиот Дух и ќе го насочи твојот живот кон Светлината. Таму е отец Пахомиј, човек со богоугоден живот, којшто ги следи животите на нашите преподобни отци – Антониј и Теодосиј”.

Прохор со радост го прифати зборот на светиот Старец, кој го утврди во одлуката што веќе долго созреваше во него и се врати дома за да се подготви за конечното разделување со семејството и родното место.

Саровската обител се наоѓа во длабочините на Темниковските шуми, во северо-источниот агол на Тамбовската губернија и со векови ги привлекуваше погледите на благочествите луѓе со својата убавина и добродетелен живот на монасите коишто во неа се подвизуваа.

Вечерта на празникот на Воведението на Пресвета Богородица Прохор стапи во Саровската обител, а на бдението побожно следејќи ја богослужбата и ревноста на монасите за молитва, се вознесе со духот радувајќи се што Господ му го покажа местото на коешто со години ќе се подвизува за здобивање на Светиот Дух.

Така го започна искушеничкиот живот во манастирот во труд, во искушенија што сите ги поминуваат при стапувањето во свештената обител пред да ги примат монашките завети. Тој се наоѓаше во период од животот во којшто е особено тешко да се гради спасението на душата (Фил.2,12).„До 35-та година, т.е. до половината од земниот живот, вели Преподобниот, на човекот му е потребен голем подвиг да се сочува. Многумина во тие години не истрајуваат во добродетелите, туку отпаѓаат од вистинскиот пат заради своите желби”. Но, растејќи во складносемејно опкружување погодно за развој на искрена ревност во служењето на Господ, Прохор и во манастирот наиде на поволни услови за восовршување во духовниот живот. Во отец Пахомиј, отец Јосиф и другите, најде опитни учители во Христос, кои го опкружуваа младиот искушеник со грижа, ја чуваа неговата младост и ја поддржуваа неговата духовна насоченост. За Старец му беше одреден благајникот отец Јосиф на кого му прислужуваше во ќелијата. Покрај тоа извршуваше и други задолженија, најпрвин во пекарата, потоа во просфорницата и во столарската работилница. Последново послушание Прохор го извршуваше долго време, а столарскиот занает очигледно многу му се допаѓаше.Во него стана многу вешт и доби дури и прекар “Прохор столарот”. Потоа, новиот послушник имаше задолжение да ги буди браќата во манастирот за ноќните богослужби и да прислужува во црквата. Покрај тоа учествуваше и во заедничките послушанија, како на пример, во подготвувањето на дрвата, нивното сечење, во сплаварењето и слично. Имајќи добро здравје и физичка сила младиот послушник сите овие задолженија ги исполнуваше со особена ревност и грижа. Но, исполнувањето на разните послушанија беше само дел од неговитеподвизи,а не трпејќи мрзливост времето си го распределуваше така да не се најде простор за неа и сите нејзини последици – досадата и малодушноста, знаејќи дека тие се многу опасни за духовниот живот.

Пред сè, Прохор никогаш не ги пропушташе црковните служби и доаѓаше во храмот што е можно порано, стоеше цело време со спуштен поглед заја одбегне расејаноста, напрегнато и внимателно слушајќи го пеењето и читањето, при тоа непрестајно кажувајќи ја во умот Исусовата молитва. Преподобниот подоцна кажуваше: „Телесниот труд и читањето на божествените книги ја чува чистотата”.Читањето му беше насушна потреба, и го сметаше за многу полезно. „Ако се наоѓаш во ќелијата и немаш ракоделие, секако читај”. Додека се подвизуваше во физичка работа, во ќелијата и на послушанијата, Прохор непрестајно ја кажуваше Исусовата молитва.„Работа за рацете, а молитва за устата” – е правило до коешто секогашпостојано се придржуваше. Подоцна,за време на ракоделието и послушанијата, ги поучуваше младите искушеници врз основа на својот опит:„непрестајно кажувај ја молитвата: ‘Господи Исусе Христе, Сине Божји, помилуј ме грешниот’. Кога Господ ќе го загрее твоето срце со топлината на Својата благодат, таа молитва во тебе ќе потече непрестајно и секогаш ќе биде со тебе, насладувајќи и хранејќи те”.

Младиот искушеник го избегнуваше секој непотребен разговор со браќата знаејќи дека празнословието им отвора простор на мрзливоста и суетата.„Ако имаш во себе духовна храна, т.е. беседа со Самиот Господ, зошто би одел по ќелиите на браќата дури и некој да те повикува?“

Доби благослов часовите во кои нема послушанија да ги поминува надвор од манастирот во тишина и молитва. Си одбра осамено место и таму си направи колиба.Така Прохор полека почна да преминува од практичниот живот, што го сочинуваат послушанието, постот, воздржанието, бдението, метаниите, молитвата и останатите телесни подвизи, кон умносрдечната молитва и живот што се состои во вознесувањето на умот кон Господ, во срдечното внимание, умната молитва и созерцанието.

Искушенијата се зголемуваа, особено тагата и малодушноста, како најтешки во монашкиот живот. Ниедна друга страст не го вознемирува монахот повеќе од унинието при што му стануваат неподносливи и местото каде што живее и браќата со кои живее.

Во 1780 година се разболе од тешка болест и боледуваше три години, неподвижен.„Болестите ни се случуваат поради гревовите, од нив ослабуваат страстите и човекот си доаѓа на себе, ќе се сметаат наместо подвиг кај оној што ги поднесува со трпение и благодарност, а можеби дури и повеќе од подвиг.” Пројавувајќи потполна доверба во милоста на Пресветата Мајка Божја беше чудесно исцелен откакоСамата Богородица му се јави.

На 13 август 1786 година беше потстрижен за монах со име Серафим, а на 25 октомври истата година е ракоположен за јероѓакон од страна на Владимирскиот епископ Виктор. Отец Серафим кон божествената служба пристапуваше со страв, служејќи со умиление, скрушеност на срцето, со длабока вера и потполно заборавање на сè световно. Пред празниците и неделите за службата се подготвувашеостанувајќи на молитвацела ноќ, стоејќи, до почетокот на Литургијата на којашто се причестуваше со Светите Тајни. После Литургијата остануваше да го среди олтарот сакајќи да остане во храмот колку што е можно подолго.

По петнаесет години од неговото доаѓање во Саров беше ракоположен за јеромонах, но привлечен од безмолвието во пустината,Преподобниот постепено се подготвуваше за зголемување на својот подвиг внимателно изучувајќи го животот на големите пустиножители и подвижници.

Погребувајќи го својот духовен раководител во монашкиот живот, отец Серафим, со благослов на новиот старешина на манастирот, се повлече во пустината. Местото на пустинскиот подвиг на отец Серафим беше висок рид во густата борова шума на крајбрежјето на реката Саровка, во мала ќелија којашто се состоеше од соба со мал прозорец и трем.Во собата имаше икона во десниот агол, на другата страна печка, неколку исечени дрва наместо столици и глинена стомна каде што ги чуваше суварките.

Подвизите кои тука ги извршувашебеа разновидни и тешки, а сосема познати само на единствениот Бог. Особено внимание ѝ посветувше на молитвата, секојдневно извршувајќи го монашкото правило на строгите пустиножители.Стануваше околу полноќ и го исполнуваше правилото на преподобниот Пахомиј Велики: ја пееше полноќницата, утрената и првиот час, во деветиот час од утрото ги исчитуваше третиот, честиот, деветиот час и изобразителната. Навечер ја читаше вечерната служба и малото повечерие, а со настапувањето на ноќта го извршуваше манастирското правило пред спиење. Што се однесува до физичкиот труд, работеше во градината и одгледуваше пчели, а особено се трудеше во умносрдечната молитва во која гледашеѕвезда што води кон небото, често доаѓајќи до возвишени духовни состојби.

Достигнувајќи го третиот степен на духовниот раст,Преподобниот се среќаваше и со искушенија кои доаѓаа директно од духовите на злобата. Слушаше ѕверско завивање пред ќелијата, а претрпуваше и големи физички повреди.Сепак, борбата се засили со неговото одбивање на понуденото старешинско место во манастирот,а сатаната гледајќи го големото смирение почна да го напаѓа со едно од најголемите искушенија: наметливите хулни помисли заедно со тешко подносливото униние. Светителот избра камен, на којшто го извршуваше големиот и тежок подвиг на столпништво. Таму ги поминуваше ноќите, па после краткотрајното спиење и поткрепувањето со храна подвигот го продолжуваше на сличен камен и во својата ќелија. Ваквиот подвиг траеше илјада дена и ноќи, после кои се врати молитвениот мир во душата на подвижникот.Сепак, Светителот не го прекина ваквиот напор заради достигнувањето на посакуваниот мир, туку поради сериозно нарушеното здравје и големите отоци на нозете. Така, сите искушенија и напади на лукавите духови се покажаа неуспешни, а сатаната овојпат одлучи да нападне преку зли луѓе.

На 12 септември 1804 година,кога отец Серафим сечеше дрва, го сретнаа тројца селани кои му бараа пари. Го нападнаа сакајќи да го ограбат. Преподобниот само клекна пред нивсо прекрстени раце на градите примајќи директен удар со подебелиот крај од секирата на едниот од селаните. Претрпе сериозни повреди на вратот со обилно крварење, а напаѓачите не се сопреа само на еден удар, туку продолжија да го удираат со стапови и со нозе, надевајќи се дека ќе го убијат со намера телото да му го фрлат во реката. Единствено затоа што мислеа дека е веќе мртов, го оставија на тремот, а потоа ја претурија целата ќелија барајќи скриено богатство. Големината на гревот им стана јасна и ужас ги опфатиоткако открија дека Преподобниот нема никаква вредност каква што бараа.

Светителот им прости и се молеше за нивно покајание иако едвај преживеа, а неговото опоравување траеше повеќе од пет месеци во Саровскиот манастир. На наговорањата да сведочи против разбојниците, тој одговари дека, доколку бидат судени, ќе си замине од Саров во непознат правец.Така Преподобниот го порази непријателот на нашето спасение и го победи искушението низ кое тој го наведуваше да згреши против љубовта кон ближниот која секогаш сèпростува.

Отец Серафим го продолжи својот монашки живот со нов подвиг. По смртта на отец Исаија, старешината на манастирот, со кого беше близок, го зеде подвигот на молчење и целосно посветување на своите мисли и чувства единствено на Господ. Во далечната пустина ги одбегнуваше посетителите и не разговараше со никого сè додека не беше принуден да се врати во манастирот и тука да започне уште потежок подвиг на затворништво.

Светителот помина пет години во најстрого затворништво, не примајќи никого. Времето го поминуваше во подвигот на умносрдечната молитва, читање и метании, честопати прекинувајќи го својот подвиг поради прекрасните виденија и грабнувања на умот во кои ја вкусуваше големата слобода на натприродниот живот на Божјите угодници. Во следните пет години Светителот го промени својот подвиг, допуштајќи влез во својата ќелија иако со никого и понатаму не разговараше, за после извесно време да ја отвори својата богоглаголива уста и почне и со зборови да ги храни оние што му притекнуваа.

Го задржа молитвениот подвиг, кој се претвори во молитвено служење на ближните и нивно духовно раководење, така што неговиот живот стана поучување на сите оние кои бараа духовен совет и утеха.

На ова послушание кое го доби од Царицата Небесна тој одговорисо целосна подготвеност, примајќи го верниот народ и лечејќи ги телата и душите на сите што кон него со вера пристапуваа. Преку отец Серафим се случуваа голем број на исцеленија, чудотворства, претскажувања и совети, кои ги менуваа засекогаш животите на повредените и страдални луѓе, кои го бараа неговото посредништво пред Господ.

Паралелно со подвигот на духовното раководење на верниот народ којшто пристигаше во огромен број, преподобниот Серафим се поврза духовно и со Дивеевската општина каде што доаѓаа во заедница да живеат вдовици и девственички, барајќи го своето спасение. Тој ја презеде духовната, но и материјалната грижа за сестрите, покрај сите неволји кои му ги приредуваа мирјаните и некои од браќата на манастирот.

Пред смртта им остави и последен совет: во несреќи, неволји, огорченост да доаѓаат кај него на гробот и да му се обраќаат како до тогаш: „Ќе ве слушнам и вашата тага ќе помине!Зборувајте со мене како со жив и јас за вас секогаш ќе бидам жив!”Им вети дека никогаш нема да ги напушти и очигледно е дека неговото срце во последните години од животот крвареше за спасението на Дивеевската обител…

На 15 јануари се упокои на коленици пред иконата на Мајката Божја имајќи ја на усните молитвата за својата земна татковина, за целиот грешен свет и за своето драго чедо Дивеево…

Преподобниот Серафим ќе биде запамтен и по своето изложување на смислата и целта на христијанскиот живот.Тој вели: „Молитвата, постот, бдението и сите останати христијански добродетели се добри сами по себе, но тие не ја дефинираат целта на нашиот христијански живот. Тие служат како неопходни средства за достигнување на таа цел. Вистинската цел на нашиот христијански живот се состои во здобивањето на Светиот Дух Божји. Кога Духот Божји ќе слезе на човекот го осенува со полнотата на Своето доаѓање, тогаш душата на човекот се исполува со неискажлива радост затоа што Он радува сè до што ќе се допре. Предвкусот на таа радост ни се дава и нам, а сега, до нас е, да вложиме труд на труд и да се вознесеме од сила во сила и така да ја достигнеме мерката на растот на полнотата Христова…Нашата сегашна радост, која ни се јавува малку и краткотрајно, ќе се појави во својата полнота и никој нема да ни ја одземе…”