логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

Се чествува денот на свети Климент

Токму дејноста на св. Климент и историската улога на Охридската книжевна школа се втемелени во континуитетот на македонскиот културноисториски идентитет и ја насочуваат изворноста на современата македонска духовна и писмена традиција

Светиклиментовото дело како основоположник на македонската просветителска и духовна дејност е една од најзначајните цивилизациски придобивки на денешниот македонски народ, кој го живее благодатот да биде негов наследник. Неоспорните факти дека словенската писменост, богословската возвишеност, но и научната основа на балканските народи потекнуваат од Охрид, го прават денешниот Македонец да биде горд на тој образовен процес. Но колку денес Македонците се свесни за големината на подвигот на свети Климент како духовник, за големината на свети Климент да ја постави основата на научната мисла што подоцна се рашири низ целиот Балкан, па и во Европа?

И годинава ќе се одбележи 8 декември како Ден на свети Климент, но многу малку ќе се каже дека од неговата школа во Охрид излегле и првите лекари и првите писатели, првите филозофи, но и првите големи духовници.
Велат дека само македонската генерација по секои 100 наредни години од големи јубилеи ќе ја има истата привилегија, да се чувствува славно во светоста на св. Климент Охридски-Македонски, но на таа вистина треба секоја година да ѝ се додава нова вредност.

Професорот Илија Велев од Институтот за македонска литература пред две години, по повод 110 години од смртта на свети Климент Охридски, напиша книга посветена на овој просветител, од која извадоци беа објавувани во „Нова Македонија“. Во неа напишал дека зацврстувањето на словенската цивилизациска свест на општествената, духовната и културната сцена во Македонија при дејноста на свети Климент и Наум во Охридската книжевна школа го продлабочило чувството за издвојување од феноменот на византискиот христијански свет и за спуштање на историската завеса пред меморијата за домицилното класичномакедонско (или античко) културноисториско искуство.

– Веќе воспоставената Светиклиментова традиција во Македонија почнала да манифестира сопствено словенско себепрепознавање и себеидентификување. Тоа значи дека токму дејноста на св. Климент и Наум Охридски и историската улога на Охридската книжевна школа се втемелени во континуитетот на македонскиот културноисториски идентитет и ја насочуваат изворноста на современата (словенска) македонска духовна и писмена традиција. Оттука, и во нашата современа цивилизациска свест длабоко е наталожено чувството дека како Македонци сме словенски народ, со словенска писмена и културна традиција – објаснува професорот Велев.

Основач на Охридската духовна и книжевна школа

Професорот Велев објаснува дека свети Климент Охридски е најистакнатиот Кирилометодиев ученик и следбеник, а заедно со свети Наум Охридски бил продолжувач на сесловенската богослужба, писменост и просветителство, но и останал во културноисториската меморија како основач на Охридската духовна и книжевна школа.
– Ако кирилометодиевското рамноапостолско и сесловенско дело ја афирмирало третата христијанска цивилизација и култура во Европа – словенската, тогаш продолжувањето на нивните изворни идеи од страна на св. Климент и Наум Охридски назад кон изворите, во Македонија, го означило историското проникнување на словенската цивилизациска свест во македонската современа духовна и културна традиција. Следствено, без улогите на св. Климент и на формираната Охридска духовна и книжевна школа, последователниот цивилизациски тек ќе бил принуден да се одложи и да почека нови историски околности во некои идни времиња за афирмација на словенската цивилизација и култура – додава професорот.

Најголем дел од моштите на свети Климент Охридски се чува во манастирот „Свети Пантелејмон“ на Плаошник во Охрид. Остатоците од черепот се чуваат во манастирот „Свети Јоан Продром“ кај Бер, денешна Верија, Грција. Во Софија, пак, има парче од моштите со големина на нокт

Според Велев, нужно е да се истакне дека втемелувањето на историската улога на Охридската духовна и книжевна школа се случило уште во првите седум години од враќањето на св. Климент од Моравија во Македонија (885/886 – 893).
– Неговата просветителска активност во Кутмичевица резултирала со подготвување за свештеничка, учителска или за книжевна дејност на околу 3.500 ученици. Во која и да е мерка бројчано надраснат ваквиот податок од легендарно-култните извори, сепак на овој начин се засведочува активната просветителска дејност на св. Климент при воспоставувањето на темелите на Охридската книжевна школа. Натаму, со доаѓањето и на св. Наум во Кутмичевица и во Охрид, кај својот соученик и духовен собрат во 893 година, заедно ја воспоставиле традицијата на оваа духовна и книжевна школа, која во палеославистиката се смета како своевиден Светиклиментов универзитет. Се создале поволни услови да се организира црковниот живот, да се градат нови христијански храмови, да се омасовува монашкиот живот, да израснуваат книжевни и скрипторски центри – истакна професорот.

Татко на нашата просвета

Професорот Ратомир Грозданоски од Богословскиот факултет во Скопје го нарекува свети Климент татко на македонската просвета. Во голем број од неговите книги посветени на овој светител може да се прочита дека јазикот, писмото, просветата и просветеноста на еден народ се основа за секаков напредок и културен развој и дека тоа многу добро го знаел свети Климент и токму затоа му дал посебен акцент на пишаниот збор.

– За него просветата значеше, преку мајчин јазик и писменост, народот да се стекне со знаење на божјиот закон и морал. Оттаму, народната просвета е во нераскинлива врска со црквата. За таа цел, под раководство на свети Климент, а подоцна и свети Наум, во Охрид започна со работа Охридскиот црковнокнижевен центар. Таа школа претставува словенско огниште на просветителска и културна дејност. Во овој центар, поточно во делото на свети Климент и Наум, се основите не само на македонската туку и на сесловенската просвета и книжевност. Со нивната дејност насекаде по манастирите, црквите и училиштата, грчкиот и латинскиот јазик беа заменети со мајчиниот старомакедонски словенски јазик. Словото божјо на народот му се проповедаше на својот јазик: на јазикот на овчарите, орачите, копачите, жетварите, на јазикот на нашите мајки и татковци. Затоа се прифаќаше неговата проповед со срце и со душа. Луѓето станаа вистински христијани, а новата православна вера од корен го измени нивниот живот. Така започнаа нашата писменост и духовност и нашето културно, народно и црковно растење и развивање, продолжувајќи до нашиве дни, кога имаме своја Македонска црква и држава. Набргу нашите прадедовци почнаа духовно да се просветуваат и економски да напредуваат. Заплисна нов духовен бран, кој им го облагороди и подобри нивниот живот-објаснува теологот Грозданоски.

Плаошник го чува свети Климент

Најголемиот дел од моштите на свети Климент Охридски се чуваат во манастирот „Свети Пантелејмон“ на Плаошник, во Охрид. Остатоците од черепот се чуваат во манастирот „Свети Јоан Продром“ кај Бер, денешна Верија, Грција. Во Софија, пак, има парче од моштите со големина на нокт. Пред неколку години владиката Тимотеј ѝ подарил мала честица од моштите на свети Климент на пловдивската митрополија, каде што била изградена црква што го носи името на светителот. Од Македонската православна црква-Охридска архиепископија велат дека тоа што моштите на свети Климент се наоѓаат во Охрид е заштитно обележје за темелите на Охридската архиепископија.
Со одлука на Владата, од 24 јануари 1991 година црквата „Перивлепта“ повторно ѝ е вратена на МПЦ, а по повод тој настан МПЦ, на 10.9.1991 година, донела одлука моштите повторно да се вратат на старото место, односно на празникот Сите македонски светители да се вратат во Охрид и свечено да бидат внесени и положени во црквата „Свети Климент“, кога ќе биде и преосветен овој храм. Тогаш архиепископ на МПЦ бил г.г. Гаврил.

Но со обновувањето на Климентовиот храм на Плаошник во 2002 година, со архијерејска одлука на Синодот на МПЦ, решено е со свечена литија моштите повторно да се преместат и постават на историското место на првиот Климентов храм посветен на „Свети Пантелејмон“ на Плаошник, каде што се наоѓа и гробот на свети Климент. Моштите и денес се таму, а на Климентовите празници, кои кај народот се познати како летен и зимски свети Климент, се отворени и поставени за поклонение и молитва во централниот дел на храмот.
Единаесет години државен празник

Од 2007 година Денот на свети Климент Охридски се празнува како државен празник. Тоа значи дека веќе единаесет години се чествува споменот за овој просветител. По тој повод, вечерта на 7 декември годинава (петок), во манастирот „Свети Климент и Пантелејмон“ на Плаошник, Охрид, ќе се служи празнична вечерна богослужба.
На 8 декември 2018 година (сабота) во истиот манастир ќе се одржи богослужба. Дебарско-кичевската епархија ги повикува сите свои верници на заедничко прославување на овие празници.
Литургии по повод празникот ќе се одржуваат во сите храмови низ земјата.

 

 

Новинар: 

Радмила Заревска

Извор: https://www.novamakedonija.com.mk/makedonija/%d0%bf%d1%80%d0%be%d1%81%d0%b2%d0%b5%d1%82%d0%b8%d1%82%d0%b5%d0%bb-%d0%b8-%d0%b0%d0%bf%d0%be%d1%81%d1%82%d0%be%d0%bb-%d0%bd%d0%b0-%d0%bc%d0%b0%d0%ba%d0%b5%d0%b4%d0%be%d0%bd%d0%b8%d0%b7%d0%bc%d0%be/



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Септември 23, 2025
TviTER929

Anita Gibson- ,,Во вашата рака држите дел од Израел“

Но денес, со откритијата за Унит 8200 и неговите луѓе распослани во Google, Microsoft, Facebook, TikTok, па дури и во VPN сервисите, станува јасно: тоа не беше фалење. Тоа беше признание.Телефоните, апликациите и „безбедносните алатки“ што секојдневно ги…
Јули 20, 2025
TviTER777

Денес, кога болката е наша

Во Гетеборг, 1998 година, огнот го изгасна животот на 63 млади.Но подолго траеше тишината. Недостигот на план. Отсуството на глас за преживеаните.Таа трагедија ја натера Шведска да го редизајнира системот.

ЈУБИЛЕЈ НА МУЗИКАТА - X ИНТЕРНАЦИОНАЛЕН ФЕСТИВАЛ ПОЛИХИМНИА 2025

Апр 17, 2025 Музика 1110
Festival.Simeon
Од 11.04 - 15.04. 2025 год. во Скопје по десетти пат се одржа Интернационалниот фестивал…

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Сеп 25, 2024 Интервју 1463
Zivko.Grozdanoski3
Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои…

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Авг 29, 2024 Литература 1582
TviTER231
Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 3189
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

Беседи

 Архиепископот Охридски и Македонски г. г. Стефан: Со изградбата на „Свети Константин и Елена“ се надминавме себе си.

Архиепископот Охридски и Македонски г. г. Стефан: Со изградбата на „Свети Константин и Елена“ се надминавме себе си.

 „Изградбата на новиот храм кој го носи име на св. Константин и Елена на централната градска улица „Македонија“ во Скопје почна во далечната 2012 година. Но поради потешкотии околу финансирањето...

Архива: Митрополит Струмички Наум: Молитва за цел свет (05.09.2020)

Архива: Митрополит Струмички Наум: Молитва за цел свет (05.09.2020)

Кога цел на молитвата (се мисли на молитвата во која постојано го повикуваме името на Богочовекот Исус Христос) е Бог, односно заедницата на секој човек и на сè создадено во...

о.Жарко  Ѓорѓиевски: Преподобен Симеон Столпник; праведен Исус Навин

о.Жарко Ѓорѓиевски: Преподобен Симеон Столпник; праведен Исус Навин

Таков е случајот и во денешниов евангелски текст. Обидувајќи се да објасни кои се тие повиканите во Царството Божјо, Господ Исус Христос кажува приказна за свадбата на царскиот син. Во...

БEСEДА за силата и мисијата Христoва, какo штo прoрeкoл Исаија

БEСEДА за силата и мисијата Христoва, какo штo прoрeкoл Исаија

Духoт на Гoспoда e врз Мeнe. Зoштo Oн тoа гo гoвoри кoга e рамeн на Духoт какo и на Oтeцoт? Заради свeдoштвo на луѓeтo, какo штo тoлкува св. Златoуст. Нe...

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

И колку славно било Нејзиното успение! Со каква светлина сјаело Нејзиното пречисто лице. Колку прекрасно, неописливо, неспоресливо благоухание извирало од нејзиното пречисто, приснодевствено тело, како што пишува св. Дионисиј Ареопагит,...

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Многу е важно правилно да разбереме и да ги запомниме зборовите на тропарот на великиот празник на Успението на Пресвета Богородица: „... По Успението не си го оставила светот, Богородице...’’.

Митрополит Струмички г. Наум: Немаме ли личен однос со вистинскиот Бог, се наоѓаме во енергетско растројство

Митрополит Струмички г. Наум: Немаме ли личен однос со вистинскиот Бог, се наоѓаме во енергетско растројство

      Затоа што единствениот вистински Бог е и несоздаден, така што кога нашата создадена енергија ја насочуваме кон Неговата и кога стапуваме во заедница со Неговата несоздадена енергија да може...

Митрополит Струмички Наум: Словесно стадо (Пастир, овци и кучиња) - 15.08.2020

Митрополит Струмички Наум: Словесно стадо (Пастир, овци и кучиња) - 15.08.2020

    Христос сам ги изнесе нашите гревови на дрвото со телото Свое, та за гревовите да умреме, а да живееме за правдата: „преку Неговата рана се исцеливте“. Зашто бевте како...

о.Жарко Ѓорѓиевски: ЗА ВЕРАТА И НЕВЕРИЕТО

о.Жарко Ѓорѓиевски: ЗА ВЕРАТА И НЕВЕРИЕТО

Неверникот постојано бара знаци и докази, а верникот живее со сознание и чувство дека Господ е со него во секој миг. Затоа, верата е темел на христијанскиот живот, а неверието...

« »

Најново од култура

Православен календар

 

30/09/2025 - вторник

+Св. маченички Вера, Надеж, Љубов и мајка им Софија; Св. маченичка Агатоклија; Св. сто педесет и шест маченици; Св. маченичка Теодотија;

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на св.Христови мч-чки Вера Надеж и Љубов и нивната мајка Софија 30 септември/17 септември   2025

Тропар на св.Христови мч-чки Вера Надеж и Љубов и нивната мајка Софија 30 септември/17 септември 2025

Блажени сте вие о маченици Христови, Вера, Надеж, и Љубов,ќерќи на Софија која е напоена од Мудроста,ве приведе не само...

Тропар на светиот Христов вмч. Никита 28 септември/15 септември   2025

Тропар на светиот Христов вмч. Никита 28 септември/15 септември 2025

Крстот Христов како оружје, усрдно примајќи го, во борба против непријателот си поитал, и откако за Христа пострада, на крај,...

Тропар на воздвижение на Чесниот Крст 27 септември/14 септември   2025

Тропар на воздвижение на Чесниот Крст 27 септември/14 септември 2025

Спаси ги, Господи, луѓето Твоии благослови го Твоето наследство,победа на Православниот благоверен народ нашнад непријателите давајќи му,и со Крстот Твој...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная