логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

 

„БИБЛИЈАТА И КНИЖЕВНОСТА”
МАНУ, 20-21 АПРИЛ 2017

 (Извадок)

Женскиот принцип на благочестието во православната аскетика има длабока еклисиолошка смисла. Паралелата меѓу Црквата како заедница на верните возглавена од Христос и Пресвета Богородица е длабоко врежана во преданската свест. Црквата е нескршлива – не поради тоа што нејзините членови се способни да ја одбранат од искушенијата и противниците, туку заради тоа што нејзиниот Жених и Глава е самиот Христос. Црквата е невестата Христова и во тоа се состои суштината на женскиот архетип на заедницата на верните. Оваа мисла може да послужи и како излезна точка при конституирањето на една психоаналитичка теорија која би била втемелена врз антрополошките претпоставки на православната аскетика. Во неа централно место би имал архетипот на мајката, наместо фројдовскиот архетип на таткото, втемелен врз еврејската религиозна традиција. При тоа, челното место на иманентниот склучувач на Стариот завет, Авраам би било отстапено на иманентниот образ на богомајката претставен во чинот на Благовештението.

 
*
Светоста и нестварноста на Перуница од романот „Облека на душата“ на Бошко Смаќоски суштински се спротиставува на една друга претстава за женската светост и нестварност, имено онаа кај Габриел Гарсија Маркез. Еросот на убавицата Ремедиос од славниот роман „Сто години самотија“ се реализира во нејзината недопирлива убавина. Таа се движи разголена низ домот и сите ја гледаат и доживуваат како божица – таа е девицата, „девата“, на домот. Архетипниот концепт за светоста на Богомајката во православното предание тука застанува наспроти оној на светата Дева во римокатоличкото благочестие. Еросот на Девата е затворен во нејзината недопирливост. Акцентот застанува врз нејзината нестварност и – останува таму. Аналогно, Ремедиос е нестварна и како таква не може да остане во овој свет. Токму поради тоа и се вознесува оставајќи го семејството Буендија на нивната заедничка самотија. Таа е сама, но сама-во-себеси, а не сама-со-другите. Преку таквата дијалектичка самонегација на самотијата, на која и треба „другиот“ за да може да се оствари – таа е слободна, ослободена од самотијата како самотија-со-другиот. Таа веќе не е човечко битие (доколку припадноста кон семејството го подразбира човештвото), бидејќи нејзиниот ерос се ослободува од дијалектичкиот однос на соединување и разделба (т.е. осамување). Но, таквиот ерос не се актуелизира никогаш – туку останвуа заклучен во нејзината непоимлива убавина на ниво на вечна потенција.
Наспроти архетипот на Девата, православниот архетип на Богомајката ја актуализира потенцијата. Православните го празнуваат успението (смртта) на Богомајката, а дијалектичката драматиност на овој чин се изразува на извонреден начин во православната иконографија. На одарот лежи телото на Пресвета Богородица, додека околу неа стојат апостолите кои ја оплакуваат. Централно во композицијата, над одарот стои Христос држејќи ја во рацете Богомајката во вид на повиено бебе. Таа се раѓа за вечен живот и нејзиниот син, кого таа го држела во рацете како младенец, е оној кој ја внесува во тој живот. Еросот нема потреба да ја игнорира смртта преку чудесно издигање над човечкото општество, над неговата поделеност, а со тоа и смртност (сп. св. Максим Исповедник), туку за него смртта е оружје на победата над самата смрт. Затоа во тропарот (химната) на Воскресение централно место имаат зборовите „смертију смерт поправ“ (со смртта ја победи смртта). Еросот нема потреба да се крепи врз телесната убавина и младост – бидејќи неговата смисла е во трансцендирањето, т.е. осветувањето на убавината и младоста, а не во нивното вечно (алхемичарско) задржување. На крај, смислата на еросот не е во неговото недопрено (неосквернето) вознесување од овој свет, туку неговата цел се состои во тоа да го оплоди светот, да го умножи светот, да го преобрази светот и преобразувајќи се самиот да стапи во стварноста на есхатолошкото. И тоа е архетипот одразен во личноста на Трифуница на Бошко Смаќоски.

 

о. Милан Ѓорѓевиќ
Доцент
Православен богословски факултет „Свети Климент Охридски“- Скопје

Тема:


„Православната аскетика и женскиот ерос (низ призма на романот Облека на душата од Бошко Смаќоски)”

 

Научна конференција

„БИБЛИЈАТА И КНИЖЕВНОСТА”
МАНУ, 20-21 АПРИЛ 2017

 

 Преминпортал (к,т.)



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…
Август 29, 2024
TviTER231

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга на годината, напишана на македонски јазик, ‘Браќа Миладиновци’. Тоа беше мојата книга ‘Жедби’, со поднаслов ‘Престапни песни’. Во неа, во шест циклуси, опеав неколку…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 1910
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

„ПОЕЗИЈА ОД МАКЕДОНИЈА“ и „Версвил“

Авг 19, 2023 Литература 2423
TVIT762
Реномираното меѓународно списание за поезија „Версвил“, својот најнов број во целост го…

Беседи

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Како што постојат места на земјата на кои успева само еден вид растение и нема такви други места на кои истото растение би растело, така и во Црквата Христова постои...

 Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Незамисливо е да се биде христијанин без подвиг и крст. Оној што води лесен живот не може да се нарече христијанин. Некои луѓе отсекогаш верувале дека христијанин е оној кој...

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Тоа бил празникот на христијанското царство, кое се родило под закрилата на Крстот, во денот кога царот Константин го видел Крстот над кој пишувало:: „Со ова ќе победиш…” Тоа е...

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Во Ветената земја - Палестина, дадена на израилскиот народ од Бога, во планините на Галилеја се наоѓа градот Назарет. Во тоа време тој бил толку непознат и малку важен, што...

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Самиот тој, со својот начин на живот, е олицетворение на покајанието. И нормално, не би ни можел да биде повикан од Бог да проповеда покајание ако целата негова сила не...

БОГОРОДИЦА

БОГОРОДИЦА

„Испитувајќи што му е најпотребно на молитвеникот за да беседи со Бог, по кој пат доаѓа молитвата, Богородица го пронаоѓа свештеното тихување..., оддалеченост од светот, заборав на сè земно и...

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

И колку славно било Нејзиното успение! Со каква светлина сјаело Нејзиното пречисто лице. Колку прекрасно, неописливо, неспоресливо благоухание извирало од нејзиното пречисто, приснодевствено тело, како што пишува св. Дионисиј Ареопагит,...

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Многу е важно правилно да разбереме и да ги запомниме зборовите на тропарот на великиот празник на Успението на Пресвета Богородица: „... По Успението не си го оставила светот, Богородице...’’.Нејзината...

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

А и зошто Господ, пред почетокот на Преображението ги избира најглавните од апостолскиот лик и ги возведува со Себе на гората? Секако, за да им покаже нешто големо и таинствено....

« »

Најново од култура

Православен календар

 

24/11/2024 - недела

Св. великомаченик Мина; Св. маченик Стефан Дечански, крал српски; Св. маченици Виктор и Стефанида; Св. маченик Викентиј ѓакон; Преп. Теодор Студит;

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на светите Кварт, Родион, Сосипатар и Терциј 10 ноември / 23 ноември 2024

Тропар на светите Кварт, Родион, Сосипатар и Терциј 10 ноември / 23 ноември 2024

О, свети апостоли Христос Спасителотво вас се зацари, душата во убавина се облече и венци за вас Животот исплете.За Олимпа...

Тропар на  свети Нектариј Егински 9 ноември / 22 ноември 2024

Тропар на свети Нектариј Егински 9 ноември / 22 ноември 2024

Изданок од Визант и Егина,заштитниче кој си јавен во последните времиња,миленик на вистинската врлина.Нектарие, те почитуваме,ние верните како богоугоден исцелител...

Тропар на соборот на светиот Архангел Михаил 8 ноември / 21 ноември 2024

Тропар на соборот на светиот Архангел Михаил 8 ноември / 21 ноември 2024

Архистратизи на небесните воинства,ние недостојните постојано ве молиме:со вашите молитви заштитете нѐ,под покровот на крилјата на вашата славаневешествена, пазејќи нѐ...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная