Викарен Епископ Јаков Стобиски: Недела на слепиот

Недела на слепиот

Бог сака секој човек да се спаси и да дојде до познание на Вистината, секој човек да прогледа. Гледаме дека слепиот не го бара Христос како што гледаме во други примери во Евангелието, каде што луѓето бараат исцеление, туку Бог Го пронаоѓа слепиот, му ги мачка очите со кал, праќајќи го во Силоам да се измие. Со овој акт Бог ја пројавил Својата Божествена волја за исцеление и спасение на секој човек.

Но, слепиот човек прогледал дури во оној миг кога станал послушен на Божјата заповед и ја прифатил Божјата промисла за себе, која била поинаква за него, ако ја споредиме со другите чуда Христови. Насекаде Христос исцелувал само со збор, но нему му ги мачка очите со кал и го праќа да се измие во Силоам. И тоа е клучниот момент за да разбереме што е она што го спречува благоволението – добрата волја Божја, секој човек да гледа, да дојде до познание на вистината, и секој човек да биде спасен, а од друга страна, слободната волја човечка која ја спречува благата волја Божја да дејствува во нашиот живот. Христос можел ниту да пристапи кон него, ниту ништо друго да направи, едноставно да го направи чудото да прогледа, а сепак, Тој му вели: преку ова испраќање сакаш ли да прогледаш? Сакаш ли да се спасиш? Сакаш ли да имаш заедница со Мене?

Господ не е тиранин. Гледате, во секој еден миг во симболиката на Црквата, симболичните богослужбени акти се направени за да се пројави слободната волја. На самиот чин на монашење, епископот, кога замонашува некого, ги остава ножиците, а оној што пристапува да се замонаши мора да ги земе и да му ги даде во рака. Епископот повторно ги остава, а искушеникот повторно ги зема и му ги дава во рака, покажувајќи дека самиот сака потстриг.

Исто така, кога приведуваме некого да стане ѓакон или свештеник, тој прави три поклони, го водат и мора самиот доброволно да пристапи кон светиот олтар. Секој дар Божји, па и Царството Божјо и рајот, Бог нема да ни го даде насила ако не го сакаме.

Овој настан, оваа средба Христова со слепиот човек е значајна за секој еден од нас. Ако направиме споредба со фарисеите, со првосвештениците, кои секојдневно Му служеле на Бог во ерусалимскиот храм, принесувајќи жртви, тие не Го познале Христос, ниту пак, сакале да Го примат, а гледале сè. Бог благоволил тие со својот телесен вид да се родат во овој свет, бидејќи не можело во Стариот Завет некој да стане свештеник доколку имал и најмал телесен недостаток. Ако едниот прст му бил подолг од другиот, тој не можел да стане свештеник. На тој начин се укажувало, пред сè, на совршеноста на духовниот човек. Оној што сака да биде свештеник и да служи во олтарот Божји мора да биде совршен. Пред сè, се мисли на внатрешниот човек. Од друга страна, го гледаме овој слеп човек, кој ништо не можел да види. Се родил слеп во овој свет и ништо не можел да види од блесокот на овој свет, од убавините на овој свет. Но, во првиот миг кога ги отворил очите го видел единственото потребно што треба да го видиме за да си ја спасиме душата. Ја видел вистинската светлина – Богочовекот Христос!

Гледате колку парадоксално! Човек може да живее, да гледа сè и цел живот да се залажува со блесокот и убавините на овој свет, со неговиот лажен сјај, и да остане во духовна темнина и никогаш да не Го види Христос.

Ете, видете ги малите прозори на византиските храмови. Оставаат да продре онолку светлина колку да можеме да видиме и читаме. На тој начин покажуваме дека не ја сакаме светлината од овој свет, туку дека ја претпочитаме несоздадената божествена светлина. Не ни треба светлина однадвор, бидејќи сè што бараме е на литургиското собрание. Овде изгрева светлината од светиот путир, која го осветлува секој човек и му дава светлина на овој свет. Не бараме ништо однадвор. Овде, однатре, од Црквата извира светлина. Тука е Оној што го осветлува светот и Создателот на сонцето. „Додека сум во светот, Јас сум светлината на светот“ (Јован 9, 5), а присуството на Црквата во овој свет е присуството Христово.

И повторно, гледате како Господ не се наметнува. Во мигот кога се случува чудото, Христос како да се сокрива од слепиот човек, па тој не Го гледа. Гледате како Бог остава простор повторно за слободната волја на човекот. Самиот човек да Го побара, да Го препознае. А слепиот, и тоа како Го барал Христос. И не сакал да попушти под ниту еден притисок на првосвештениците и фарисеите.

Како прво, го обвинувале дека во сабота се случило тоа чудо. Велеле дека ако Он е навистина Божји слуга, ако Он е навистина Месија, нема да исцелува во сабота и ќе го почитува Законот Мојсеев. Му велеле, лажните духовни авторитети, гледате: Ти си сиот во гревови роден, Ти ли нас ќе нè учиш? Ние сме свештеници, ние сме Мојсееви слуги (види: Јован 9, 28–34). И, денес го гледаме тоа во Црквата, лажни духовни авторитети. Луѓе кои некако стигнале до мантија и од таму го црпат својот авторитет, а не од својот живот, не од своето покајание, не од својата духовност, не од заедницата се Христос. И за жал има луѓе што ги следат и се привлечувани од лажни духовни авторитети. Но, вистинските духовни авторитети никогаш не зборуваат за себе. Секогаш зборуваат за Христос. Вистинскиот духовен авторитет никогаш нема да слушнете да каже јас сум слуга Христов, мене слушајте ме, мене следете ме. Нема ни потреба од такво нешто. Вистинските духовни авторитети ги препознава човек, ги чувствува. Се чувствува сигурно во нивно присуство. Секој збор на вистинскиот духовен авторитет продира директно во душата, директно во срцето, налик на Христовите зборови. Гледате, Христос ништо не му кажа на слепиот. Слепиот само знае дека му ги отворил очите и почувствувал дека Он е вистинскиот Месија и гледал на било каков начин да Го види, да Го најде Тој што му ги отворил очите. А на оние коишто за себе велеле дека се мојсееви слуги, Мојсееви сведоци, гледате што им кажал: „Дали е грешен, не знам; но знам дека бев слеп, а сега гледам“ (Јован 9, 28). Кој од вас направил такво нешто?

Затоа, често велам дека нашето одење во црква не подразбира здравје, ниту за нас, ниту за нашите деца. Не подразбира благосостојба, дека секогаш ќе бидеме богати и ќе имаме сè во изобилие. Напротив, штом си Го сретнал Христос, очекувај да почнат неволји и искушенија, оти патот по кој Го следиш Христа е тесен и страдален. Христос во ниту еден миг во Евангелието не нè излажа и не ни вети живот во розеви облаци, барем не овде, на земјата. Ние можеме да се молиме за здравје и за сè друго што нам ни се чини дека е добро да бараме, но не смееме да очекуваме дека ако одиш во црква, се подвизуваш и постиш, не треба да ти се случуваат страдања. Исто така, не смееш да мислиш дека оние што грешат и хулат на Бог живеат поубаво. Страдањата и искушенијата се сигурен знак дека си Христов слуга, дека одиш по тесниот пат. Што вели Христос? „Ако Мене Ме гонеа, и вас ќе ве гонат“ (Јован 15, 20). Ако Христос страдаше, и ако патот кон воскресението и животот вечен поминува низ Голгота и распнување, како очекуваме да не бидеме распнати?

Гледате како веднаш животниот пат на овој слеп човек станува сличен на Христовиот!? Притисоци, испрашување, тормозење секој ден. И на крајот, го исклучуваат од синагогата. И, на некој начин, гледате како Христос цело време се сокрива. Го направил чудото, му ги отворил очите, слепиот Го бара цело време, Го сведочи за да Го види, а Христос таинствено се сокрива од него. Но, слепиот човек не се откажува и покрај малтретирањата на неговите родители. Ги викаат на постојани испрашувања. Дали навистина син им се родил слеп итн., за на крај да го исклучат од синагогата. А дали знаете што значело да бидете исфрлени од еврејското општество? Секој што ќе те поздрави по патот ќе биде, исто така, исклучен. Секој што ќе биде виден да ти даде чаша студена вода ќе биде исклучен од синагогата. Замислете на каков крст бил ставен слепиот човек. И во тој миг кога бил исклучен, осамен и оставен од сите, кај него доаѓа Христос. Му вели: „Веруваш ли ти во Синот Божји?“ (Јован 9, 35). Јас сум Оној што ти ги отвори очите. Слепиот му вели на Христос: кој си ти па да „поверувам“ (Јован 9, 36)? Христос му вели: Јас сум „Кој зборува со тебе“ (Јован 9, 37), а слепиот му „рече: Верувам Господи и Му се поклони“ (Јован 9, 38).

Овде гледаме еден човек што Го претпочита Христос наспроти сиот свет и заедницата со Него наспроти каква било човечка заедница. Што мислите, на слепиот сè уште му било важно дали бил исклучен од еврејската заедница? Тој ја остварил смислата на човековото постоење. И не му било важно што ништо друго немал видено до тој миг од убавините и блесокот на овој свет. Тој Го видел Христос и останал покрај Него да Го гледа засекогаш.

Тоа е смислата на нашето постоење. Христос е исцеление за нашето духовно слепило, за сите нас кои сè уште не сме прогледале и сè уште нашите телесни очи ги заслепува болскотот и лажниот сјај на овој свет, на суетата човечка, на богатството, на убавата облека. Сакаме да се дотераме, да му се допаднеме на овој свет. Сакаме за нас да зборуваат добро. Нека има во нашиот живот и од „доброто“ на овој свет, но не смее нашето срце да тежнее кон тие нешта.

Знаете, Господ секогаш го гледа нашето срце. Он секој од нас различно го благословува – некој од нас ќе биде на раководни функции, некој ќе биде богат, некој ќе биде сиромав; некого ќе го почитуваат во општеството, некого ќе го омаловажуваат и срамат. Секој со својот крст, како што вели народот. Но, не смееме да тежнееме кон славата на овој свет. Знаете, сè што имаме во животот може да стане спасително. Сум ви зборувал многупати дека ниту богатството, ниту славата, ниту честа што ја имаме во овој свет не мора да биде погубна за нас. Но, ако од сите тие нешта нашето срце се исполни со ароганција и во само еден миг почувствуваме дека вредиме повеќе од другите, и со арогантност гледаме кон другите, тогаш даровите Божји и сè она што Бог ни го дал ќе стане погубно за нас. На тоа мисли Христос кога на апостолите им вели „бдејте“ во Гетсиманската градина (види: Матеј 26, 38). Тоа значи да бдееме, да бидеме будни над срцата наши. Да гледам какви чувства имам. Ме пофалиле, сум направил нешто добро, ме унапредиле на работа. Да речам: чекај, што чувствувам во срцето? Дали чувствувам дека сум подобар од другите? Тоа значи да бдеете, тоа значи да се биде христијанин – да внимавате во секој миг што имате во срцата. Ве навредил, ве повредил некој? Тоа не е важно. Што имам во срцето, дали имам горчина и болка, дали го мразам човекот што ми сторил зло? Без тој внатрешен надзор, без таа внатрешна будност, сè друго во нашиот подвижнички живот е циркус. Внатрешниот, подвижничкиот живот е клучен за сè. Оти гледате, авторитетите и позициите не спасуваат. Оние што биле во олтарот Божји, што ја гледале славата Божја во скинијата, во Светињата на светиите, облакот на славата Божја, отпаднале од Христос. Не само што отпаднале, туку и Го убиле живиот Бог. Го распнале на крст. Исто и денес, не е доволно да имаме духовен отец, да одиме секоја недела на црква и да се причестуваме. Мора суштински да ја оствариме таа заедница, пред сè, во нашето срце. А овде сме апсолутно слободни.

Господ да нè исцели сите од нашето духовно слепило, а почеток на прогледувањето е да се освестиме дека сме слепи, дека ништо не гледаме и дека ништо не знаеме, зборувам на духовен план. Да го прашуваме нашиот духовен отец за сè што го засега нашиот духовен живот и никогаш да не судиме за другите. За ближниот наш, за оние што духовно живеат и се подвизуваат, но и за оние што грешат и гледаме дека секојдневно грешат. Зашто, ако сме духовно слепи и не можеме да расудуваме за самите себе, како можеме да носиме суд за другите?

Да Го преколнуваме Бог да ни даде духовен вид за да видиме само две нешта. Ништо друго не ни треба за спасение. Прво, да се видиме себеси какви што сме, да се познаеме себеси, да ги видиме своите гревови. Да се покаеме за нашите гревови и да плачеме за нив. И втората работа е да Го видиме Христос. Првото секогаш води кон второто. Ништо друго да не видиме во овој живот, оти апсолутно нема никакво значење.

Христос воскресе!

Божествена Литургија во манастирот во Ново Село (02.06.2019 16:35)

Во Неделата посветена на слепиот, викарниот Епископ Стобиски г. Јаков отслужи Божествена Литургија во манастирот „Свети Георгиј Победоносец и свети Антониј Велики“, во Ново Село. На Литургијата верниот народ се причести со Светите Христови Тајни.