логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка


Jerotej.Vlahos.jpg

 

Митрополит Јеротеј Влахос
ПРАВОСЛАВНА ПСИХОТЕРАПИЈА
Наука на Светите Отци

Свети Григориј Чудотворец : На Татијан,
КРАТКА ПОУКА ЗА ДУШАТА

+++
Ме  замоли многупочитуван Татијане  да ти упатам расудување за душата со убедливи докази изнесени пооделно.  Сакаше тоа да го направам не повикувајќи се на сведоштвото на Писмото.
 За оние што сакаат побожно да мудруваат, тој начин на изучување (т.е. врз основа на Писмото) е секако, поубедлив од било кое човечко докажување.
Ти, меѓутоа, рече, дека тоа не го бараш заради сопствено уверување, зашто си веќе  научен цврсто да се придржуваш на божественото Писмо и Преданието и дека твојата мисла не може да се поколеба со бистрината на човечките докази,
туку заради побивање  на мислењето на оние што  поинаку расудуваат и не сакаат да бидат уверувани преку Писмото, настојувајќи, со посредтсво на своевидната вештина да ги демантираат оние, навикнатите  на таквите размислувања.

+++
Пред се  ќе покажам со каква сила на познанието согласно со својата природа за она што може да го појми душата , а со што потоа  се докажува  нејзиното постоење, дали е таа  - суштина или својство,
дали е тело или бестелесна, дали е проста или сложена,
смртна или бесмртна и најпосле  дали е словесна или бесловесна (разумна или неразумна).

Тоа се прашања кои што обично се истражуваат кога се расудува за душата, зашто се најважни и со нивна помош може да се окарактеризираат нејзините особености.  Во својство на доказите со кои се потврдуваат прашањата подложни на истражување, ќе ги користам оние општопознати причини, со кои обично се докажува  веродостојноста на работите кои што ни се на дофат на рацете.


СО КАКВА СПОСОБНОСТ СЕ ПОЗНАВА ДУШАТА?

1. Се што постои може да се препознае со сетивата,   или пак  може да се препознае со мислењето. Она што се забаележува со сетивата има веродостоен доказ во самото сетиво, зашто тоа, напоредно со допирот. во нас создава и претстава за соодветниот предмет.
Она што се спознава со мислењето не се спознава  само по себе , туку во својата енергија (дејство). Заради тоа и душата , бидејќи не може да се спознае сама по себе, се спознава во своето дејство.


ДАЛИ ПОСТОИ ДУШАТА?

2.  Кога нашето тело се движи, тоа бидува придвижено или однадвор или одвнатре. Од фактот дека тоа се движи и тогаш кога не го туркаат и не го влечат, јасно е дека тоа не е придвижено однадвор, како што се случува со неживите предмети.

Од друга страна, кога е придвижено одвнатре, тоа не се движи со силата на природнната нужност , како огнот,  кој не престанува да се движи се додека е оган, слично како што телото , кога е мртво, престанува да се движи, но не престанува да биде тело.

Според тоа, ако телото не е придвижувано однадвор, слично на неживите предмети и ако не се движи со силата на физичката нужност како, на пример, огнот, јасно е дека тоа е придвижено со душата која му овозможува и да живее. Значи, ако е докажано дека душата му дава живот на нашето тело, тогаш, сама по себе мора да постои и душата, која се спознава од своето дејство.

 

ДАЛИ ДУШАТА Е СУШТИНА?

3.  Фактот дека душата е суштина се докажува пред се со тоа што одредувањето на суштината, сосема правилно може да се примени и на  неа.
Тоа одредување е следното:  суштината е она што , бидејќи е истоветно и едно, може наизменично да усвои спротивности.
Тоа, дека душата, не отстапувајќи од сопствената природа, наизменично ги прифаќа спротивностите ,  јасно му е на секого, зашто во неа се забележуваат и
 правдата и неправдата ,
и храброста и стравот,
 и умереноста и разузданоста , иако се спротивни едно на друго.
Значи, ако својство на суштината е наизменично во себе да ги прима спротивностите и ако е докажано дека душата дозволува такво одредување, тогаш душата е - суштина.

Бидејќи телото е суштина, неопходно е и душата да биде суштина, зашто е невозможно она што се оживотворува да биде суштина, а она што го оживотворува - да не биде. Никој не може да тврди дека не - суштото е причина на суштото; само безумник може да каже дека она , чие што постоење зависи од нешто и без што не може да постои, се појавува како причина на она од што зависи.


ДАЛИ ДУШАТА Е БЕСТЕЛЕСНА


4. Со она што го рековме докажавме дека во нашето тело постои душа; заради тоа мораме да знаеме на кој начин таа постои во телото. Ако се наоѓа во непосредна близина на телото, како камче крај камче, тогаш душата ќе биде тело, додека телото во тој случај нема во целина да ја поседува душата, зашто таа ќе биде во непосредна близина само на еден негов дел. 


Ако би била измешана или слиена, тогаш би била сложена, а не проста и би била лишена од поимот кој инаку и е својствен на душата. Она што е сложено,  може да се подели и да се растури, а она што не може да се растури истовремено е  и сложено;
она пак, што е сложено има три димензии,
 а она што има три димензии е - телото.


Телото, пак, кога ќе му се приклучи на тело, го зголемува обемот.
 Душата, меѓутоа, наоѓајќи се во телото, не го зголемува неговиот обем и , наместо тоа, таа го оживотворува. Душата, според тоа, не е тело, туку е бестелесна.

Воколку душата  е тело тогаш таа бидува придвижене или однадвор или одвнатре. Таа,  меѓутоа, ниту , како  неживите предмети се придвижува однадвор со оглед на тоа дека никој не ја поместува и не ја повлекува,  ниту пак, слично на живите суштества се придвижува одвнатре.
Освен тоа, бесмислено е да се зборува за душа на душата.
Таа значи, нема тело, бестелесна е!

Ако е душата тело, тогаш таа има особини достапни на сетивата и се храни, но таа не се храни, а дури и ако се храни, не се храни телесно, туку со зборови. Затоа таа нема особини кои би можеле да се забележат со сетивата, зашто не можеме да видиме ниту праведност, ниту храброст, ниту било што слично на нив, а токму тоа се особините на душата.
Душата значи, не е тело, таа е бестелесна.

Како што се што е телесно се дели на живо и неживо, тогаш оние што тврдат дека душата е тело, нека го кажат и тоа дали треба таа да се смета  за живо или неживо тело. Потоа,  познато е дека секое тело има боја, големина и облик, а бидејќи во душата не наоѓаме ништо слично на тоа , оттаму следи дека душата не е тело.


 ДАЛИ Е ДУШАТА ПРОСТА ИЛИ СЛОЖЕНА?


5. Дека душата е проста се покажува од она на чија што основа претходно е докажано дека е бестелесна. Душата значи не е тело;   секое тело, пак,  е сложено, а се што е сложено се состои од повеќе делови.
Оттаму следи дека таа не се состои од повеќе делови. Бидејќи е бестелесна, таа е и проста, токму заради тоа што не е сложена и не се состои од повеке делови.


ДАЛИ Е НАШАТА ДУША БЕСМРТНА?


6.  Мислам дека е логично дека она што е просто  (несложено) , да биде  бесмртно, а на кој  начин - послушај.
Меѓу  се што постои, нема ништо што би било уривачко само по себе, Впрочем, такви нешто не постоело од самиот почеток, зашто она што може да биде изложено на оштетување, бидува оштетено од нешто што му е спротивно.
 Заради тоа се што може да биде оштетено, може и да се уништи, а тоа што може да се уништи , тоа е сложено,
додека сложеното има повеке делови.
 Она, меѓутоа што се состои од делови, се состои, како што е познато , од различни делови, а она што е различно, не  е истоветно.
 Бидејќи душата е проста и не е составена од различни делови,  бидејќи е несложена  и неуништива, од истата причина мора да биде и непропадлива и бесмртна.
 
ДАЛИ Е НАШАТА ДУША РАЗУМНА?


7. Дека нашата душа е разумна, би можело да се докаже врз основа  на многу податоци, а најпрвин врз основа  на тоа  што таа изумила многу умеења корисни за животот. Умеењата не се појавиле туку - така и случајно, за некој тоа да може да го каже; исто така, не може  да се докаже ниту тоа дека тие се бесплодни и бескорисни за животот.

Значи, ако умеењата придонесуваат на она што е корисно за животот - а корисно е се што е пофално - пофалното пак  мора да се изврши со разумот и бидејќи умеењата се изум на душата, следи дека нашата душа е разумна, а тоа се докажува и со тоа што нашите сетива не се доволни за поимање на работите, зашто за спознавање на постоечкото не се задоволуваме единствено со сетивните допири.

 Кога не сакаме да застанеме на тоа, се покажува дека сетивото без разум е неможно да го разликува она што е еднакво по облик слично по боја , а различно по природа. Значи, ако сетивата лишени од содејството на разумот, ни даваат лажна претстава за  она што постои,
мораме да просудиме дали може или не може  навистина да се појми она што постои, а воколку може, постои ли друга сила , повозвишена од сетивата со која тоа би можело да се постигне.


Ако она што постои не може да се појми, тогаш нема да имаме можност поинаку да го спознаеме она што го набљудуваме, освен споредувајќи го со тоа, како она   што постои во стварноста.

Ние, меѓутоа, можеме да ги појмиме нештата и тоа ни е јасно од таму што ги употребуваме за своја полза, согласно особините на секое од нив  и повторно ги претвораме во она што сакаме . 

Значи, ако е докажано дека можеме да ги појмиме нештата и дека сетивата лишени од разумот ни даваат погрешна претстава за нив,
 тогаш тоа ке биде умот кој разумно ќе распознае и ќе  спозне се,
онака, како што постои во стварноста.
Умот е разумниот дек на душата и според тоа душата е разумна!

Преведе: М. Даниловска Мина



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…
Август 29, 2024
TviTER231

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга на годината, напишана на македонски јазик, ‘Браќа Миладиновци’. Тоа беше мојата книга ‘Жедби’, со поднаслов ‘Престапни песни’. Во неа, во шест циклуси, опеав неколку…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 1871
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

„ПОЕЗИЈА ОД МАКЕДОНИЈА“ и „Версвил“

Авг 19, 2023 Литература 2376
TVIT762
Реномираното меѓународно списание за поезија „Версвил“, својот најнов број во целост го…

Беседи

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Како што постојат места на земјата на кои успева само еден вид растение и нема такви други места на кои истото растение би растело, така и во Црквата Христова постои...

 Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Незамисливо е да се биде христијанин без подвиг и крст. Оној што води лесен живот не може да се нарече христијанин. Некои луѓе отсекогаш верувале дека христијанин е оној кој...

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Тоа бил празникот на христијанското царство, кое се родило под закрилата на Крстот, во денот кога царот Константин го видел Крстот над кој пишувало:: „Со ова ќе победиш…” Тоа е...

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Во Ветената земја - Палестина, дадена на израилскиот народ од Бога, во планините на Галилеја се наоѓа градот Назарет. Во тоа време тој бил толку непознат и малку важен, што...

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Самиот тој, со својот начин на живот, е олицетворение на покајанието. И нормално, не би ни можел да биде повикан од Бог да проповеда покајание ако целата негова сила не...

БОГОРОДИЦА

БОГОРОДИЦА

„Испитувајќи што му е најпотребно на молитвеникот за да беседи со Бог, по кој пат доаѓа молитвата, Богородица го пронаоѓа свештеното тихување..., оддалеченост од светот, заборав на сè земно и...

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

И колку славно било Нејзиното успение! Со каква светлина сјаело Нејзиното пречисто лице. Колку прекрасно, неописливо, неспоресливо благоухание извирало од нејзиното пречисто, приснодевствено тело, како што пишува св. Дионисиј Ареопагит,...

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Многу е важно правилно да разбереме и да ги запомниме зборовите на тропарот на великиот празник на Успението на Пресвета Богородица: „... По Успението не си го оставила светот, Богородице...’’.Нејзината...

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

А и зошто Господ, пред почетокот на Преображението ги избира најглавните од апостолскиот лик и ги возведува со Себе на гората? Секако, за да им покаже нешто големо и таинствено....

« »

Најново од култура

Православен календар

 

05/11/2024 - вторник

Св.ап.Јаков брат Господов; Игнатиј Цариградски

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на св. Христов великомаченик АРЕТА 24 октомври / 6 ноември 2024

Тропар на св. Христов великомаченик АРЕТА 24 октомври / 6 ноември 2024

Блажен си ти Арето, верен слуга на Бога Живиот, кому Спасителот Му подари разум за умудрување на мнозина,  со дела достојни...

Тропар на светиот апостол Јаков брат Господов 23 октомври / 5 ноември 2024

Тропар на светиот апостол Јаков брат Господов 23 октомври / 5 ноември 2024

Како праведен Господов ученик,си го примил Евангелието,како маченик имаш смелост непобедлива,како јерарх се молиш, ти кој си брат Божји.

Тропар на светиот Христов рамноапостолен Епископ Ерополски Аверкиј 22 октомври / 4 ноември 2024

Тропар на светиот Христов рамноапостолен Епископ Ерополски Аверкиј 22 октомври / 4 ноември 2024

Божји угодниче, Аверкие свети милостив, незнаењето човечко го исплака,заблудата кон идолите ја разруши со силата Христова,адот пред тебе глава наведна,

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная