Архимандрит Андреј Конанос: Да ја пронајдеш тајната на радоста (трет дел)

Нештата се менуваат, потребен е сепак труд, работа. Завчера ми кажа една жена: „Отче, разбрав дека бракот и сите животни нешта не доаѓаат на готово на послужавник, туку бараат постојан труд. Ако ги оставиш малку и се опуштиш, тие гаснат“. Ништо не е сигурно во овој живот, за да кажеш: „Во ред, се омажив за него и готово е!“ Се оженив за неа и се успокоивме. Не се успокоивме. Потребно е овистинување, потврда, доказ. „Ме сакаш ли? Докажи ми го тоа, секој ден покажувај ми го тоа! Ме сакаш ли?“ – им велат жените на мажите. „Ајде, бре, Христијанину, ме сакаш ли, те сакам, илјада пати сме си рекле!“ И жената вели: „Како мислиш илјада пати? Ќе ми го кажуваш тоа додека умрам и јас ќе ти готвам додека умрам и ќе си даруваме љубов, додека умреме“. Ништо не е дадено во животот. Треба да го помниме тоа и да се радуваме на нештата што ги имаме, за да не се разболиме душевно и телесно. Некои болести понекогаш се должат на психолошки грижи, кои преку тоа се одразуваат и на телото. Очајот, горчината, лутината, криењето, некои жени не плачат пред мажот си, но кога се сами плачат, стомакот ги боли, се појавува чир, после тоа тумор… На што се должи тоа? Зошто? Зошто лекарите на крај нѐ прашуваат што сме поминале? И ти му кажуваш на докторот дека си имал голема грижа. А, ти отиде ли да се исповедаш, да разговараш со некој свештеник, да си ја кажеш болката? Не само гревовите, туку да кажеш: „Отче, имам мака, не е грев, но е проблем. Сакам да ти ја кажам!“ Ако го задржиш тоа во себе и не го кажеш, животот всушност ти се лишува од радост. Ако го кажеш станува многу поубав. Животот е убав, може да стане убав. Ви го кажувам ова. Не постојат големи проблеми. Големите проблеми се малку, повеќето пати се грижиме поради глупости.

Родителите на едно дете се развеле и некој го прашал зошто, а тоа одговорило дека тоа и досега не знае! Дури и тие не знаат! Еднаш почнале да се караат и заборавиле од каде започнала караницата. Едно ни е виновно, за друго избувнуваме и на крај си го правиме животот тежок, а тој пак, и не е така тежок. Животот е убав кога сме искрени, чесни, едноставни, благи, задоволни со малку, без жалби. Пред сѐ, треба да ја сочуваме љубовта.

Животот може да ти стане исклучително убав и да не биде лишен од радост, кога си искрен и си ги отвораш срцето за твојот човек. Тогаш тој ќе те засака. Кажи му дека се плашиш, дека трепериш, дека чувствуваш осаменост, дека сакаш повеќе љубов, кажи го тоа што го чувствуваш. Другиот треба да биде екстремно закоравен за да ти каже: „Мавни се оттука!“ Тој нема да ти каже така. Да ги изразуваме нашите вистински чувства и тогаш животот станува многу богат и убав. Во даден момент треба да престанеме да кажуваме што зборуваат другите, туку да кажеме што чувствуваме ние. Христос ги прашал Своите ученици: „Луѓето што мислат за Мене?“ И после тоа ги прашал: „Вие, пак, што мислите за Мене?“ Остави ги другите – ти и јас, како поминуваме? Среќни ли сме? Најубавото нешто е да бидеш среќен со твојот човек и вистински да се познавате. Да му го отвориш срцето, да му зборуваш и тој да ти зборува.
За сето ова Ти благодариме, Тебе и на Твојот Единороден Син и на Твојот Свет Дух…

Сите се добри, доволно е ние да имаме мир со Бога и со себеси. Тогаш ги сакаме сите и ги разбираме. Се молам и ние да бидеме задоволни толку многу во животот, така што да ја разбираме болката на ближниот и да го поткрепиме. Светата Литургија се нарекува уште и Света Евхаристија. Зошто? Затоа што Му благодариме на Бога. Тоа е моментот во кој одиш без поплаки и велиш: „Боже мој, Ти благодарам, зашто, Ти си Бог, не битие во битие си нѐ привел, и нас, паднатите, пак си нѐ подигнал, и не си отстапил да правиш сѐ, додека не си нѐ вознел на небото и си ни го дарувал Твоето идно царство. За сето ова Ти благодариме, Тебе и на Твојот Единороден Син и на Твојот Свет Дух, за сите знајни и незнајни, јавени и нејавени добродетелства, што ни се направени (молитва од Светата Литургија). Господи, си ни дал исклучително многу дарови, ние не сме неблагодарни, уште сега ни даде рај, ни даде среќа, здравје, ни даде и болести, со трпение да ги издржиме и да се справиме во животот. Ни даде надеж за воскресението, ни даде многу нешта“.

Животот не е мрачен, туку е убав кога ти си убав и ја издржуваш болката на животот со ладнокрвност. Умот треба да ни се отвори, зашто е затворен. Еден човек од САД ме повика и ми рече:

– Ми се допаѓаат твоите предавања.

– Зошто?

– Затоа што си open mind.

– Што значи тоа?

– Имаш отворен ум.

– Е, како да немам? Штом сме во Црквата, не треба ли умот да се отвора? Што имаш предвид кога велиш open mind?

– Тоа дека разбираш што се случува во општеството, во светот.

Е, сепак живееме во светот. Потоа доаѓа мало дете и го прашувам:

– Што има?

– Остави, отче, грижи!

– Добро, колку години имаш?

Сигурно имаше пет или беше малку поголемо. И малото дете има грижи. Петгодишно, а ми зборува за неговите маки. Прашав друго дете:

– Зошто правиш гревови?

Тоа ми даде ваков одговор, и покрај тоа што е мало:

– Затоа што е убаво!

Како после тоа да му изнесам аргументи? Тоа ме разоружа. Јас му реков:

– Што рече?

– Убаво е да правиш гревови, отче! Се чувствуваш убаво! Гревовите се убави!

Искреност. Јас можев да му се налутам, но ќе го изгубев контактот со него и се фатив за тоа и си реков:

– Дали можам да му дадам на тоа дете нешто поубаво, за да ја остави сладоста на гревот? Прашањето не е да му речам: „знаеш ли, тоа што го направи, е грев!“ – туку да ѝ објаснам на останатата младина дека Светата Причест е послатка од чашата со која тој се опијанува навечер по рестораните. Тоа сепак не треба да биде само на зборови. Кога почнав да му зборувам, тој ми рече:

– Отче, остави ги проповедите, можеш ли да ми го докажеш тоа на дело? Да ми покажеш една црква или пријатели, кои, кога ќе отидам кај нив, ќе ме сакаат и ќе се нормални луѓе?

Ми рече нормални луѓе. Во Црквата има некои на кои им зборуваш и не разбираат што им зборуваш, како да не се тука… А ние големите се правиме дека не разбираме што се случува.

И така, заслужуваш да живееш убав живот и мислам дека ако секој увиди што треба да промени дома, ќе ја најде тајната на среќата за својот дом. Не постои еден и ист совет за сите, зашто кај секого е различно. На еден ќе му речам: „Оживеј ја малку врската“, на друг: „Седи повеќе дома, многу отсуствуваш“, на трет: „Излези малку од дома, ја буниш жена си цело време, остави ја малку на слобода!“ Не можам да дадам на сите еден и ист совет. Едно само знам, дека љубовта е инвентивна. Кој сака, наоѓа, кој сака, ќе има расудување да знае што треба да прави во секој еден момент. Едноставни нешта се потребни. Тогаш животот станува како десерт и локум. Животот е убав и кога ќе дојде часот да умреме, да речеме: „Убав живот беше, заслужуваше да го живеам, куферите ми се полни: грижи, радости, тага, среќа, сѐ имав, таков е животот мој“.

Не очекувајте друг живот тука на земјата, дека во некој момент сѐ ќе биде розово. Розово е во рајот, во овој живот ќе минеме и низ болка, и низ горчина, и треба да знаеме, дека тоа е природно. Ако нашата помисла се поправи, тогаш и кривините ќе се исправат. Сѐ ќе гледаме правилно, без оплакување и роптање. Роптањето ги прави нештата потешки. Благодарноста и славословието кон Бога е философијата на Црквата.

Ние го правиме обратното: „Што да правам, бе, отче, проблеми!“ Постојано го чувствуваш тоа нешто и после тоа се претвора во наркотик за тебе, не можеш без него, не можеш без проблеми! И кога немаш проблем, велиш: „Ми изгледа чудно што немам проблеми. Ми се чини дека Бог поскоро ќе ме казни, односно нешто ќе се случи некој друг ден. Немам проблеми пет дена?! Како така? Парадоксално! Со мажот ми три дена не сме се скарале! Нешто ми фали!“ Е, ако ти фали, до вечер ќе го имаш, знаеш како да ја започнеш кавгата.

Еден човек одгледува портокали во Аргос. Тој се моли за две нешта во својата молитва. Кога ќе ме здогледа, ме вика настрана и ми вели: „Ела да ти кажам нешто, отче!“ Јас знам што ќе ми каже. „Помоли се да не ми испопаѓаат портокалите! И да работи машината со која ги наводнуваме!“ Тоа му е првата „мака“. И втората „мака“: „помоли се за жена ми да не мрмори! Ме полуде!“ Портокалите и жена му да не мрмори. „Ме чека дома да јадам, таа јадела, стои на масата и само ропта и сѐ нешто ѝ е криво. Не можам да издржам!“

За жал, молитвата дејствува само за портокалите, за госпоѓата уште не сум успеал да Го убедам Бога. Но и молитвата не може да биде слушната на сила. Еднаш си реков: „Боже мој, Те молам, направи така да се промени животот на сите мои пријатели и на луѓето кои го слушаат радио емитувањето“. И Бог вели: „Не разбрав! Односно ти сакаш да не се научат да одат сами? И да добиваат сѐ на готово? Ќе чекорат на нивните нозе, Јас ќе им подадам рака, ќе ги подигнам да одат. И грешки ќе направат, но треба да се борат во својот живот…“