логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

 

Дневен весник (Ед. бр. 24147)
Колумни

 

„Речник на човековата  душа“ e заеднички наслов на новиот  серијал колумни на Венко  Андоновски, што премиерно ги објавува „Нова Македонија“. Во нив Андоновски пишува за загубените вредности во лавиринтот на современото живеење

Се сеќавам на една оптичка илузија од детството. Седевме во некој воз што стои, со братучедите, на некоја железничка станица. До нас, на соседниот колосек стоеше уште еден воз, товарен. И, во еден момент, братучед ми извика: „Конечно, тргнавме!“ Но другиот братучед рече: „Не е точно, стоиме. Оној воз до нас се движи, ама наназад.“ Јас, исто така, бев убеден дека сме тргнале. Но според тоа што ништо во купето не се нишаше - беше јасно дека стоиме.

Години потоа ми се случуваше истото тоа, зашто редовно патував со воз. Ми стана јасно дека покрај оваа илузија, има и една друга: кога возот до тебе тргнува напред (во иста насока со тебе), а ти стоиш, се создава спротивната илузија: дека ти се враќаш назад. Така е и во животот на завидливиот човек: кога некој оди напред, нему му се чини дека самиот тој оди назад.

И двете илузии се идеална макета на времето во кое живееме, со години веќе, во таа наша илузија наречена „транзиција“. Кога нашите соседни држави ќе тргнат назад, ние го прогласуваме тоа за наше тргнување напред. Кога ќе ни кажат дека Македонија се искачила неколку места на некоја светска статистичка економска листа, тоа е резултат на тоа што други паднале пониско, а не на реално зголемување на нашата економија. Тоа, впрочем, го чувствуваме според нашите џебови, кои се непогрешлив „парометар“ (а не само параметар) за стандардот. Јас лично чувствувам веќе мачнина од таа илузија на одење напред, зашто реченицата „Подобри сме и од Хрватска“ не значи ништо друго освен дека Хрватска калирала во таа област во која сме ние „подобри“. Чувствувам мачнина и затоа што таа илузија се сведува на простата народна филозофија „не јас да имам, туку соседот да нема“, или „да му умре козата на соседот, а мене да ми се окози козата“. Тоа е истото она со возовите. Треба некој дебело да пропадне, за мојата пропаст да изгледа како победа.

Тоа значи дека иако влеговме во некаков период на транзиција, кој се доживува како пат кон цивилизациските придобивки и вредности на современа Европа и современиот глобализиран свет, ние и натаму се однесуваме ИЛУЗИОНИ­СТИЧКИ. Ние сме шампиони на илузијата на напредокот, и тоа го применуваме во сите полиња на нашите животи: ако еден научник успее да го спречи научното достигнување на друг научник, го смета тоа за свој научен растеж; ако еден моќен писател во реално опаѓање спречи неколку млади талентирани колеги што му се сериозна конкуренција, неговото просечно дело ќе изгледа сјајно. А што друго, ве молам, прават и партиите? Се натпреваруваат во тоа да докажат дека опонентот оди во рикверц, за да произведат кај гласачите ефект дека тие одат напред. Пропаста на едната партија значи растеж на другата. Тоа е истата филозофија - морам од тебе да направам минус, за мојата нула да изгледа - плус! Крајната можност е - ако се елиминираат и карантинираат најспособните (а денес најлесно се лепат етикети на луѓе како „неподобни“), дури и моите мани ќе бидат прогласени за доблести!

Некој ќе рече - тоа отсекогаш постоело, тоа е односот Моцарт - Салиери, во кој Салиери, како просечен мора да го елиминира генијалниот Моцарт, за неговата просечност да стане - генијалност. Но тоа не е исто со нашево. Во култниот филм на Форман, Салиери приватно го елиминира Моцарт, без лостови на политичката моќ. Нашиот, македонски и балкански рецепт, веќе подразбира државна промоција и стратегија на салиеризмот. И не само тоа, туку негова ИНДУСТРИЈАЛИЗАЦИЈА и КОМЕРЦИЈА­ЛИЗАЦИЈА. Таа филозофија на лажниот напредок станува главен бизнис на денешницата. Еве пример: ако некој ве врзе за стол и слушате 24 часа српски турбофолк со реченицата „Ти си без мене мртав“ како главна поетска поента, потоа песните на Бора Чорба ќе ви изгледаат како песни на Ханс Магнус Енценсбергер, а Ѓорѓе Балашевиќ ќе ви биде Хајне. И иако и двајцата се добри, и ги сакам и Чорба и Балашевиќ, сепак тие РЕАЛНО НЕ СЕ ниту Енценсбергер ниту Хајне. А бидејќи младите не знаат веќе за Енценсбергер или Хајне, тие попрво ќе купат диск од Чорба одошто книга од Хајне.

Таа филозофија на спуштање на критериумите, спуштање на пречката, за да можат и „средните“ да прескокнат метар во височина, е наш аксиолошки балкански специјалитет, сите овие транзициски години. Тоа е начин да им се помогне на интелектуално хендикепираните и неталентираните (небаре се малцинство кому му требаат еднакви права со другите, а всушност отсекогаш биле мнозинство), преку државната стратегија на спуштање на вредностите и пречките. Таа погубна филозофија, здушно поддржувана од двете политички опции во Македонија низ сите овие години, и левата и десната, и македонската и албанската, нè доведе до ова дереџе. Затоа и ни бегаат најспособните. Рака на срце, бегаат многу повеќе неспособните, ама и тоа е резултат на истиот вредносен галиматијас, зашто неспособните денес први се сметаат за најспособни. Најспособните бегаат затоа што ако за светски рекорд овде се прогласува скок со стап во височина од 1 метар, а тие скокаат над 2, овде нема ни да ги пуштат да скокаат, за да можат недугавите да скокнат метар, метар и пет, метар и десет - и да бидат шампиони. Нема да им дадат работа на оние што скокаат над 2 метра, и тие ќе си заминат. Просто како македонски парламент.

Во сите аспекти на животот ни се случуваат таа диверзија и перверзија. Сите вистинољубиви академски граѓани ќе признаат дека денешната факултетска „десетка“ некогаш беше „осумка“, денешната „деветка“ некогаш беше „седумка“, „осумката“ - „шестка“. И затоа, кога со ваква група студенти ќе дојде да полага некој што со своето знаење ја заслужува некогашната десетка, сите од групата во него ќе гледаат непријател. Ако тој влезе прв на испит, сите што очекувале десет, ќе добијат осум, а оние што очекувале седум, ќе паднат! Затоа, најдобро е да го излажат дека испитот е одложен, па да го пратат по бурек. А најлесно е, ако имаат политичка моќ и своја партиска „ќелија“ (оф, доброволни слепци во политички зандани), да го прогласат за политички неподобен. Тоа е повторно ин, во мода! Таа мода никако да излезе од мода...

Така, излегува дека ние ниското го прогласивме за средно, средното за високо, па затоа за високото сега нема место во општеството. Тоа е непожелно, се прогонува и карантинира. Медиокритетството (средината) стана врв, а шљамот стана средина (просек). Тоа само значи дека се отвори простор за нов шљам, за нова кал, пониска од претходната. На балканските општествени сцени, за таа епидемија на простотилак има многу конкуренти: од естрадни ѕвезди што личат на деформирани морални и физичко-„естетски“ дизајни (пластични операции на душата и телото), до риалити шоу-емисии во кои поимот на естетски највисокото, врвот на сите врвови на убавината го исполнува тајно „уловен“ генитален контакт меѓу учесниците во емисијата. Сепак, во таа нова кал има најмногу неуспешни интелектуално-политички антроподизајни.

Софокле и Аристотел се превртуваат во гробот со нивното „трагично“, за кое сметаа дека е највисок поим за „високото“. Сфаќаат дека денес трагичното не е високо, туку ниско. Толку ниско, што веќе и не е трагично. Комично е. А најсмешно е што тоа комично се однесува сериозно. Многу сериозно. И сериозно ви вели: „Дај, снижи се малку, да бидам поголем“. Ваше е дали ќе послушате.

 Извор: Нова Македонија

18.09.2017 15:30
1001

Венко Андоновски

Оваа е-адреса е заштитена од спамботови. Треба да ви е овозможено JavaScript за да ја видите.

 

 

 

 

 


dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…
Август 29, 2024
TviTER231

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга на годината, напишана на македонски јазик, ‘Браќа Миладиновци’. Тоа беше мојата книга ‘Жедби’, со поднаслов ‘Престапни песни’. Во неа, во шест циклуси, опеав неколку…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 1912
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

„ПОЕЗИЈА ОД МАКЕДОНИЈА“ и „Версвил“

Авг 19, 2023 Литература 2424
TVIT762
Реномираното меѓународно списание за поезија „Версвил“, својот најнов број во целост го…

Беседи

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Како што постојат места на земјата на кои успева само еден вид растение и нема такви други места на кои истото растение би растело, така и во Црквата Христова постои...

 Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Незамисливо е да се биде христијанин без подвиг и крст. Оној што води лесен живот не може да се нарече христијанин. Некои луѓе отсекогаш верувале дека христијанин е оној кој...

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Тоа бил празникот на христијанското царство, кое се родило под закрилата на Крстот, во денот кога царот Константин го видел Крстот над кој пишувало:: „Со ова ќе победиш…” Тоа е...

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Во Ветената земја - Палестина, дадена на израилскиот народ од Бога, во планините на Галилеја се наоѓа градот Назарет. Во тоа време тој бил толку непознат и малку важен, што...

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Самиот тој, со својот начин на живот, е олицетворение на покајанието. И нормално, не би ни можел да биде повикан од Бог да проповеда покајание ако целата негова сила не...

БОГОРОДИЦА

БОГОРОДИЦА

„Испитувајќи што му е најпотребно на молитвеникот за да беседи со Бог, по кој пат доаѓа молитвата, Богородица го пронаоѓа свештеното тихување..., оддалеченост од светот, заборав на сè земно и...

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

И колку славно било Нејзиното успение! Со каква светлина сјаело Нејзиното пречисто лице. Колку прекрасно, неописливо, неспоресливо благоухание извирало од нејзиното пречисто, приснодевствено тело, како што пишува св. Дионисиј Ареопагит,...

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Многу е важно правилно да разбереме и да ги запомниме зборовите на тропарот на великиот празник на Успението на Пресвета Богородица: „... По Успението не си го оставила светот, Богородице...’’.Нејзината...

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

А и зошто Господ, пред почетокот на Преображението ги избира најглавните од апостолскиот лик и ги возведува со Себе на гората? Секако, за да им покаже нешто големо и таинствено....

« »

Најново од култура

Православен календар

 

25/11/2024 - понеделник

Свети Јован Милостив; Светиот пророк Ахија; Преподобен Нил Синајски; Преподобен Нил Мироточив;

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на светите Кварт, Родион, Сосипатар и Терциј 10 ноември / 23 ноември 2024

Тропар на светите Кварт, Родион, Сосипатар и Терциј 10 ноември / 23 ноември 2024

О, свети апостоли Христос Спасителотво вас се зацари, душата во убавина се облече и венци за вас Животот исплете.За Олимпа...

Тропар на  свети Нектариј Егински 9 ноември / 22 ноември 2024

Тропар на свети Нектариј Егински 9 ноември / 22 ноември 2024

Изданок од Визант и Егина,заштитниче кој си јавен во последните времиња,миленик на вистинската врлина.Нектарие, те почитуваме,ние верните како богоугоден исцелител...

Тропар на соборот на светиот Архангел Михаил 8 ноември / 21 ноември 2024

Тропар на соборот на светиот Архангел Михаил 8 ноември / 21 ноември 2024

Архистратизи на небесните воинства,ние недостојните постојано ве молиме:со вашите молитви заштитете нѐ,под покровот на крилјата на вашата славаневешествена, пазејќи нѐ...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная